Stomatologija kroz istoriju prešla je dug razvojni put – od nastanka prve četkice za zube, pa do najsavremenijih metoda koje uspješno rješavaju svaki problem.
Iako u početku nije nosila danas dobro poznato ime, niti je imala učene profesionalce, sasvim je sigurno da je proistekla iz svjesti ljudi o važnosti zuba i značaju njihovog očuvanja. Upravo zato ne čudi što mnogi istoričari ističu da je ova grana nauke stara gotovo koliko i samo čovječanstvo.
Stomatologija kroz istoriju – period prije Nove ere
Najnovija istraživanja pokazala su da su još Neandertalci prije 130.000 godina liječili zube raznim stomatološkim alatima. Ipak, prvi pisani tragovi o stomatologiji potiču iz 7000. godine prije Nove ere, a pronađeni su u Palestini.
Naime, u arheološkom nalazištu Mehrgarh otkriveni su zubi na kojima se vide tragovi rada bušilice. Što potvrđuje da su stari narodi poznavali veoma pouzdane i efikasne metode liječenja. Jedan milenijum kasnije započela je upotreba pčelinjeg voska za zubno punjenje. Da bi se oko 5000. godine prije Nove ere u sumerskom tekstu pojavila prva teorija koja objašnjava kako nastaje karijes.
Prema njoj glavni “krivac” za kvar jesu zubni crvi. Ovo mišljenje bilo je široko rasprostranjeno i u Staroj Indiji, Egiptu, Kini i Japanu. Legenda o zubnom crvu kao uzročniku pominje se čak u Homerovoj “Ilijadi”. Drevni Egipćani su veliku pažnju posvećivali njezi svog tijela, samim tim i zubima, pa je stomatologija kroz istoriju pokazala veliki napredak upravo zahvaljujući njima.
Ne samo da se razvila kao posebna grana medicine, već su tretmani liječenja bili regulisani na tzv. Ebersovom papirusu. Takođe, u Egiptu je vršena naknada zuba koji nedostaju zlatnim žicama. Značajan doprinos napretku ove grane dali su i Kinezi, koji su smatrali da su za liječenje bolesti zuba najefikasniji čajevi i akupunktura. Iz Egipta, učenje je prenijeto u Grčku i Rim.
Tako su grčki filozofi Aristotel i Hipokrat u svojim djelima pisali o liječenju zuba, njihovom učvršćivanju pomoću žice, kao i vađenju zuba kliještima. Galen je prvi izvršio klasifikaciju zuba na sjekutiće, očnjake i kutnjaka, dok su Rimljani koristili so i vodu kao tečnost za ispiranje usta.
Stomatologija kroz istoriju – Srednji vijek
Stomatologija u Srednjem vijeku bila je pod uticajem arapske medicine. Čuveni filozof i naučnik, Avicena je u svom “Kanonu medicine” objasnio nastanak zubobolje. Abulkazis je, pak, u djelu “Al Tasarif” opisao stomatološke instrumente i proces skidanje kamenca sa zuba.
Ovaj arapski ljekar je isticao da vještački zubi treba da budu pravljeni od volovskih kostiju. Za razliku od Bliskog istoka, u Evropi je cjelokupna nauka, pa i stomatologija, stagnirala. Razlog za to bilo je strogo crkveno učenje, pa su intervencije izvodili priučeni berberi na sajmovima i gradskim trgovima.
Moderna stomatologija kroz istoriju
Veliki korak za stomatologiju dogodio se u 18. vijeku. Francuski ljekar Pjer Fošar je 1723. godine objavio djelo “Stomatološka hirurgija”. Na preko 900 strana izneo je praktična znanja o metodama liječenja, odbacivši teoriju da su crvi izazivači karijesa.
Zatim je razvio plombiranje zuba olovom i ispravljanje nepravilnog položaja zuba pomoću žice. S obzirom na brojne procedure koje je usavršio, kao i na podatak da je zubnu hirurgiju odvojio kao zasebnu disciplinu pod imenom odontologija, Fošar se smatra ocem moderne stomatologije. Dvije decenije kasnije Horace Wells je pokrenuo upotrebu anestezije pri stomatološkim procedurama.
Ubrzo je Nikola Duboa de Šemon patentirao porcelanske zube, dok se u Francuskoj pojavio termin stomatologija. U 20. vijeku uslijedila je prava stomatološka revolucija. 60-ih godina počinje upotreba lasera u liječenju i kompozitnih materijali za punjenje zuba. Krajem 80-ih pojavljuju se prvi preparati za bijeljenje zuba, a od 1990. započinje era estetske stomatologija, koja je donijela blistavi osmijeh svima.
Izvor. Ordinacija BoDent
