Prošlonedjeljni članak uveo nas je u kratku istoriju jednog od najvažnijih otkrića u istoriji stomatologije – stomatološke bušilice.
U redovima koji slijede, a koje potpisuje ista autorka, otkrijte kakav je svijet današnje tehnologije, dok ćemo se naredne srijede upoznati i sa budućnošću stomatoloških metoda obrade zubnog i okolnog tkiva.
Autor: Marina, dr Polonsky, DDS, MSc
Elektromotorne bušilice dostupne su od 1960-ih, ali nisu uspjele steći dovoljnu popularnost da zamijene bušilice velike brzine sa vazdušnom turbinom.
Zašto? Savremeni operativni elementi velike brzine dostižu brzine od 250.000 do 420.000 o/min, ali sa malim obrtnim momentom. To znači da će u kontaktu sa tvrdim materijalom brzina pasti za čak 40 odsto zbog otpora ili tvrdoće materijala koji se obrađuje.
Bušilice sa električnim motorom rotiraju se oko 200.000 o/min i imaju veliki obrtni momenat, koji prolaskom kroz tvrde materijale prelazi u lagano kretanje. Odsustvo vazduha takođe je smanjilo šanse za vazdušnu emboliju tokom hirurških zahvata.
Dakle, opravdano je da, iako bušilice sa električnim motorom imaju poboljšane performanse prilikom sječenja legure plemenitih metala i amalgam, njihov dodatni trošak možda neće biti vredan ulaganja.
Ovo zapravo može biti i jedan od glavnih razloga što elektromotori nisu zamijenili visokobrzinske turbine. Šta je sa sistemima za ne-rotacionu obradu, uključujući sisteme za abraziju vazduhom, ultrazvučne uređaje, ART (Atraumatic Restorative Treatment) i lasere na tvrdom tkivu?
Sistemi za abraziju vazduhom prvi put su se pojavili 1945. godine i za njih se tvrdi da obrađuju gleđ i dentin upotrebom abrazivnih čestica aluminijum-oksida koristeći kompresovani vazduh pod visokim pritiskom od 80 psi (550 kPa). Airdent Unit kompanije S.S. Vhite Co. bio je jedan od takvih uređaja, mada je utvrđeno da je pogodan samo za male početne karijesne lezije.
Prednosti ovog sistema uključivale su manje generisanje toplote, buke i vibracija, dok su nedostaci bile nemogućnost uklanjanja postojećih restauracija, završna obrada površina šupljina i liječenje velikih karijesnih lezija.
Trenutno se vazdušni/praškasti abrazivni sistemi uglavnom koriste u higijenskoj praksi, kao što je Prophi-Jet za uklanjanje žilavih mrlja sa gleđi i površine korijena.
Ultrazvučni uređaji su se prvi put pojavili 1955. godine i sastojali su se od operativnog elementa sa vrhom koji vibrira na frekvenciji od 25kHz, na koji je nanešena kaša od aluminijumskog oksida kako bi se obradila tvrda tkiva.
Ovaj sistem je na kraju ukinut kao mogući metod pripreme šupljina zbog loše vidljivosti, nedostatka kontrole od strane stomatologa i mogućnosti oštećenja pulpe od prekomernih vibracija.
Današnji ultrazvučni aparati, kao što je Dentsply Cavitron, ima primjenu samo u higijeni i endodonciji nakon uklanjanja i za pristup kalcifikovanim kanalima.
Koncept ART (Atraumatic Restorative Treatment) razvijen za pacijente koji pate od anksioznosti i bola povezanog sa zvukom i vibracijama stomatoloških bušilica.
Izvršeno je više studija kako bi se ispitala stopa uspješnosti i prihvatanje takvog novog pristupa uklanjanju karijesa kod pacijenata. Autori su zaključili da je ART manje bolan i da ga djeca bolje prihvataju od konvencionalne tehnike restauracije.
ART koristi samo ručne instrumente za otvaranje i čišćenje šupljine, čuva čvršću strukturu zuba i rijetko zahteva lokalnu anesteziju.
Sistemi poput Caridex i Carisolv su razvijeni za hemo-mehaničko uklanjanje karijesa (CMCR), pri čemu je mehanizam djelovanja prebačen na kolagene vlakna karijesne lezije.
Pretpostavlja se da ga oksidacija ostataka glicina u kolagenu čini krhkim, te se lakše uklanja ručnim instrumentima.
Caridex je dobio odobrenje FDA 1984. godine i sastojao se od dva rastvora koji su se miješaju i zagrijavaju do tjelesne temperature, dok su se pumpali kroz operatvni instrument.
Rješenje se moralo često dopunjavati, zahtijevale su velike količine rastvora koji je bio je stabilan samo jedan sat, što se pokazalo skupim.
Kada je ovaj proizvod izašao, vezivanje dentina nije se smatralo pouzdanim, a mehaničko podrezivanje i dalje je trebalo vršiti bušenjem.
Mediteam je 1998. godine proizvod pod nazivom Carisolv plasirao u Švedsku i bavio se nedostacima Caridexa. Carisolv je dostupan u obliku jedne ili više mješavina gela, ne zahtijeva grijanje ili sistem isporuke.
Sadrži rastvor natrijum-hipohlorita pomiješan sa aminokiselinama (lizin, leucin i glutaminska kiselina) i karboksimetil celuloze za gelastu konzistenciju. Dodatak uree u proizvod rezultirao je poboljšanom efikasnošću uklanjanja karijesa.
Međutim, proizvod je i dalje imao najbolje rezultate kod mliječnih zuba. Za uklanjanje karijesnog dentina sloj po sloj koriste se specijalni ručni instrumenti koji se prodaju zajedno sa Carisolv gelom.
Studije sprovedene za procjenu efikasnosti uklanjanja karijesa pomoću Carisolva, u poređenju sa drugim metodama, zaključile su da je gustina preostalog dentina bila 81,8 odsto zvučnog dentina.
Vazdušne turbine su stoga ostale najefikasniji metod uklanjanja karijesa, dok je Carisolv bio najmanje bolan i dugotrajan.
Izvor: Oral Health Group
