Oralno zdravlje djece sa posebnim potrebama prema podacima kojima raspolažu na Stomatološkoj klinici KCCG je zabrinjavajuće i nažalost, uglavnom su primorani da, u najvećem broju slučajeva, pružaju usluge estrakcije, odnosno vađenja zuba.
Kako naglašava za Portal RTCG dr Danijela Subotić sa Odjeljenja za dječju I preventivnu stomatologiju, u našoj državi ne postoji programski preventivni pristup, niti ima dovoljno edukovanog stomatološkog kadra za rad sa ovom veoma osjetljivom populacijom, što bi hitno trebalo mijenjati.
Inače, ta poliklinika je i jedina ustanova u Crnoj Gori u kojoj se vrši stomatološko zbrinjavanje djece sa smetnjama u razvoju. Subotić napominje da sva oralno zdravstvena njega kod ove populacije se svodi uglavnom na ekstrakcije (vađenja) zuba u ambulantim uslovima ili na kompletnu sanaciju cijele usne duplje u uslovima opšte anestezije na Stomatološkoj poliklinici Kliničkog centra Crne Gore.
Podsjeća da u ambulantnim uslovima više od 10 godina zbrinjavaju ovu populaciju djece, a od 2016. godine u Stomatološkoj poliklinici to rade i u uslovima opšte anestezije. Do tada za ovakvu vrstu intervencije djeca su morala da idu u neki od centara u regionu, uglavnom u Beograd, što je zahtijevalo veliki finansijski izdatak i i dodatno maltretirane i roditelja i djece.
“Imamo dva tima koji rade sa ovom populacijom. Jedan tim je sa Odjeljenja dječije i preventivne stomatologije, a drugi sa Odjeljenja Bolesti zuba. U timskom radu pomažu nam i oralni hirurzi”, objašnjava Subotić.
Kako napominje, rad u uslovima opšte anestezije je radikalan. Zubi koji bi se u ambulantnim uslovima liječili, u opštoj anesteziji se vade, jer je nemoguće da se dijete svake nedjelje uvodi u opštu anesteziju radi liječenja zuba.
“Izuzetak od ovog pravila napravimo kada su u pitanju prednji jednokorijeni zubi. Njih jednoseansno zbrinemo, jer zbilja je tužno i šokantno da roditelj dočeka svoje dijete bez prednjih zuba na izlasku iz hiruške sale. Kad dijete uvedemo u opštu anesteziju onda obavljamo kompletno sanaciju čitave usne duplje, sve popravke, vađenja i moguća liječenja”, objašnjava postupak doktorka.
Djecu do 16 godina, kako kaže, saniraju u hirurškim salama Dječije bolnice, a djecu stariju od 16 godina u hirurškim salama Kliničkog centra. Napominje da imaju dugogodišnju divnu saradnju sa kolektivom Dječije bolnice, kao i Maksilofacijalne hirurgije KCCG.
“Posebnu podršku i pomoć u radu pružaju nam anesteziolozi Dječije bolnice, kao i Kliničkog centra. Bez uzajamnog dugogodišnjeg razumijevanja i saradnje sa ovim sjajnim kolektivima naš rad bi bio nemoguć”, ističe Subotić.
Rad sa ovom djecom je, kako dodaje, izuzetno težak i fizički i psihički.
“Međutim, satisfakcija nam je ogromna ljubav i toplina koju dobijamo od njih, kao i pomoć koju im pružamo, jer zbilja je izuzetno olakšanje za njih i roditelje kad radi ovakvih usluga ne moraju ići van Crne Gore”, kaže Subotić.
Podaci o stanju zuba kod djece sa posebnim potrebama zabrinjavajući
U toku prošle godine i pored otežavajućih epidemioloških uslova, uspjeli su da odrade 35 planiranih termina u opštoj anesteziji i stomatološki zbrinu 70 djece.
“Podaci, koje sam dobila sistematizujući medicinsku evidenciju koju redovno vodimo o ovim pacijentima, su zbilja poražavajući. Više od 50% usluga koje pružamo ovoj populaciji su ekstrakcije (vađenja) zuba, nešto manje su procentualno zastupljene plombe, a najmanje zalivanje fisura (preventivno- profilaktičke mjere koje se mogu sprovoditi samo na zdravim zubima). To nije čudno s obzirom na to da sam u strukturi KEP-a (procenat karioznih, ekstrahovanih i plombiranih zuba) kod ove djece dobila podatak da je komponenta karioznih zuba 85 procenata što je ‘znak za uzbunu'”, ističe Subotić.
Stanje oralnog zdravlja kod ove populacije je, ističe, zabrinjavajuće loše, a sve je to rezultat nedostatka edukacije i opšteg znanja o važnosti oralnog zdravlja kod roditelja, vaspitača i staratelja ove djece.
“I osobe sa smetnjama u razvoju imaju jednaka osnovna prava, slobode i odgovornosti, kao i sve ostale osobe, iako su često, u prošlosti, te osobe bile izolovane, marginalizovane i stigmatizovane. Briga za osobe sa smetnjama u razvoju jedan je od najznačajnijih pokazatelja razvijenog civilizovanog društva. Osobe sa smetnjama u razvoju uglavnom imaju lošije oralno zdravlje, što može negativno uticati na opšte zdravlje, samopoštovanje i kvalitet života. Djeca sa smetnjama u razvoju kao i njihovi roditelji/staratelji, odnosno nastavni kadar koji sa njima radi, se moraju na vrijeme upoznati sa značajem očuvanja oralnog zdravlja”, napominje Subotić.
Objašnjava da osnovno oboljenje može direktno uzrokovati povećanje oralnih oboljenja, svakodnevno uzimanje određenih ljekova u tretmanu osnovnog oboljenja može povećati rizik za nastanak problema sa zubima. Oralna oboljenja mogu značajno uticati na pogoršanje osnovnog oboljenja i time ugroziti život djeteta.
U Crnoj Gori već godinama bez programa preventive
“Nepostojanje stomatološke preventive već dugi niz godina u Crnoj Gori pogađa svu djecu, a posebno djecu sa smetnjama u razvoju koja predstavljaju najosjetljiviju dječiju populaciju”, naglašava Subotić.
U tom smislu ukazuje i na niz prepreka za sprovođenje oralne zdravstvene zaštite kod osobe sa smetnjama u razvoju koje bi trebale da se prevaziđu. Valja ukloniti individualne prepreke koje uključuju nedostatak svijesti o potrebi za stomatološkim intervencijama ove vulnerabilne populacije i/ili njihovih roditelja (staratelja). Takođe i prepreke vezane za dentalnu profesiju, u smislu nedostatka obuke stomatologa, slabih vještina komunikacije, nedostatak motivacije i nedostatak vremena da se ovim problemom brižljivije bave. Tu su i društvene prepreke, opšti nedostatak svijesti u zajednici o značaju oralnog zdravlja.
“Samo pravilna primjena svih preventivno-profilaktičkih stomatoloških mjera može spriječiti nastanak oralnih oboljenja, a time i potrebu za primjenom terapijskih mjera, koje su često teško izvodljive ili nekad i nemoguće kod djece sa smetnjama u razvoju. Iskreno se nadam da će Ministarstvo zdravlja shvatiti alarmantno stanje oralnog zdravlja kompletne dječije populacije zbog potpunog nedostatka bilo kakve preventive, već dugi niz godina i da će najzad preventivi posvetiti pažnju i važnost koju zaslužuje. ‘Najvažnija grana medicine je ona koja uči ljude kako im ljekovi i ljekari nijesu potrebni’, kazao je Hipokrat. A to je preventiva”, podvlači Subotić.
KCCG: Uz dopunski rad u proteklih 12 mjeseci rekordan broj zbrinute djece
Kako navode iz Poliklinike rekordan broj zbrinute djece u posljednjih 12 mjeseci rezultat je ostvarenzahvaljujući saglasnosti menadžmenta za dopunski rad, čime je broj termina značajno povećan.
“Osoblje KCCG nije bilo pošteđeno rada tokom pandemije. Naša poliklinika za konzervativno liječenje ima samo tri doktora, od kojih su dvoje uvijek bili u operativnom timu. S obzirom na to da je ova sedmica planetarno posvećena osobama sa autizmom, KCCG će i dalje nastaviti da usmjerava svoj rad u cilju olakšavanja svakodnevice koja je našoj djeci i njihovim roditeljima, starateljima i vaspitačima posebno zahtjevna”, napominju u ovoj zdravstvenoj ustanovi.
Podsjećaju da je Ministarstvo zdravlja pokrenulo inicijativu za obezbjeđivanje uslova za ponovno pokretanje stomatoloških ambulanti u školama. Cilj je da se obezbijedi u prvom redu efikasnija prevencija oboljenja usta i zuba kod djece.
“Predviđeno je da se u svakoj osnovnoj i srednjoj školi otvori stomatološka ambulanta u kojoj će raditi izabrani stomatolozi, po principu izabranih ljekara u domovima zdravlja. Opremanje stomatoloških ambulanti i obezbjeđivanje kadra biće u nadležnosti Ministarstva zdravlja, a prostor treba da obezbijedi Ministarstvo prosvjete, nauke, kulture i sporta”, napominju u KCCG.
Izvor: Portal RTCG
