Slovenački studenti su uspješno izveli simulaciju stomatološkog tretmana u svemiru tokom paraboličkog leta iznad Atlantskog okeana, u okviru projekta pod nazivom SpaceDent, koji ima za cilj da omogući stomatološke tretmane tokom višegodišnjih misija u svemiru.
Studenti su sproveli eksperimente na pripremi zuba i izradi plombi. Cilj je bio utvrditi da li su stomatološki postupci u mikrogravitaciji dovoljno kontrolisani da bi se astronauti tretirali bezbjedno.
SpaceDent okuplja studente stomatologije, kao i studente mašinstva i elektroinženjeringa sa Univerziteta u Ljubljani, koji su sproveli preliminarnu studiju poređenja sigurne upotrebe stomatoloških instrumenata u simuliranom bestežinskom stanju i na Zemljinoj gravitaciji.
Čovječanstvo se priprema za novo poglavlje u istraživanju svemira, a višegodišnje misije na Mjesec i Mars postavljaju nove izazove, uključujući prilagođavanje dugotrajnom izlaganju mikrogravitaciji, rekao je SpaceDent tim prije eksperimenta.
Studenti sa nekoliko fakulteta u Sloveniji pripremali su se za ovaj projekat od početka godine, a eksperiment je sproveden između 20. novembra i 1. decembra na letjelici Airbus A310 Zero-G, koja je poletjela iz Bordoa, Francuska.
Ukupno su studenti imali 30 minuta mikrogravitacije kako bi radili, rekao je za STAznanost Tine Šefic, vođa projekta i student dentalne medicine na Medicinskom fakultetu u Ljubljani.
Da bi eksperiment bio moguć, dva okna koja su oponašala okolinu stomatološke stolice sa pacijentovom glavom napravili su studenti mašinstva i elektroinženjeringa u otvorenoj laboratoriji Fakulteta mehaničkog inženjeringa i postavljeni su unutar aviona.
“U sredini su bile dvije glave lutke na kojima smo izvodili postupke bušenja i punjenja“, rekao je Šefic, koji je zajedno sa svojim kolegom Rokom Gerbecom, takođe studentom dentalne medicine, izveo simulirane stomatološke procedure.
Eksperiment je sproveden u uslovima mikrogravitacije, ali je imao i dvije provjere, tokom stabilnog leta i kada je avion bio nepomičan na zemlji.
Šefic je rekao da je eksperiment sproveden bez većih komplikacija. Iz razdoblja mikrogravitacije, stabilnog leta i nepomičnosti dobijeno je 72 uzorka pripremljenih zuba i 36 uzoraka zuba sa napunjenim plombama, koji će biti analizirani u narednim danima.
“Prijatno smo iznenađeni kontrolom instrumenata u bestežinskom stanju, ali detaljniji rezultati biće poznati nakon dublje analize”, rekao je Šefic. Rezultati će biti objavljeni u naučnim časopisima i predstavljeni na konferencijama iduće godine.
SpaceDent je projekat interdisciplinarnog studentskog istraživačkog tima u okviru programa ESA Akademskih eksperimenata. Prema rukovodiocu ESA Akademije Jostu Vanreuselu, projekat je dobar primjer kako različiti stručnjaci moraju sarađivati u razvoju svemirskog sektora.
