Rasprostranjeni karijes i zubobolja, ali i određeni stomatološki radovi i brušenje prednjih zuba – to su rezultati istraživanja dentalne kulture kod Vikinga. Zubi iz doba Vikinga koji su istraživani u Švedskoj pokazali su da je ovaj narod, poznat prije svega po ratničkom duhu, imao iznenađujuće naprednu stomatologiju.
Istraživanje, sprovedeno na Univerzitetu u Geteborgu, analiziralo je 3.293 zuba od 171 pojedinca iz Vikinške populacije koja je živjela u u Varnhemu u V. Iskopavanja obavljena 2005. otkrila su ostatke crkve, u blizini koje se nalazilo groblje sa hiljadama vikinških grobova koji datiraju iz 10. do 12. vijeka. Između ostalog, pronađene su grobnice gdje su kosti i zubi dobro očuvani u povoljnim uslovima zemljišta.
Djeca bez karijesa
Tim istraživača sa Instituta za stomatologiju Univerziteta u Geteborgu sarađivao je sa osteologom iz Muzeja Vastergotland. Lobanje i zubi su transportovani u Geteborg, gdje su sva ispitivanja izvršena.
Zubi su prošli kliničke preglede pomoću standardnih stomatoloških instrumenata pod jakim svejtlom. Takođe su izvršeni brojni rendgenski pregledi primjenom iste tehnike koja se koristi u stomatologiji, gdje pacijent grize malu kvadratnu ploču za snimanje u ustima.
Rezultati, koji su objavljeni u časopisu Plos One, pokazuju da je 49 odsto vikinške populacije imalo jednu ili više karijesnih lezija. Kod odraslih osoba, 13 odsto zuba bilo je pogođeno karijesom – često na korijenu. Međutim, djeca sa mliječnim zubima – ili sa kombinacijom mliječnih i stalnih zuba – bila su potpuno bez karijesa.
Modifikovali zube
Gubitak zuba bio je takođe uobičajen među odraslima. Proučavani odrasli su izgubili prosječno 6 odsto zuba, isključujući umnjake, tokom svog života. Rizik od gubitka zuba povećavao se sa starošću.
Nalazi sugerišu da su karijes, infekcije zuba i zubobolja bili česti među Vikinzima u Varnhemu. Međutim, istraživanje takođe otkriva primjere pokušaja očuvanja zuba na različite načine.
“Bilo je nekoliko tragova koji su ukazivali da su Vikinzi modifikovali svoje zube, uključujući dokaze o upotrebi čačkalica, brušenju prednjih zuba, i čak stomatološkom liječenju inficiranih zuba”, kaže Karolina Bertilson, stomatološkinja koja je i vodeći autor studije.
Postupci slični današnjoj stomatologiji
Neki od znakova sofisticiranih postupaka bili su kutnjaci sa ispunjenim šupljinama, od krune zuba do pulpe, vjerovatno kako bi se olakšao pritisak i ublažila jaka zubobolja izazvana infekcijom.
“Ovo je veoma uzbudljivo vidjeti i slično je stomatološkim tretmanima koje sprovodimo danas kada bušimo zaražene zube. Vikinzi su izgleda imali znanje o zubima, ali ne znamo da li su sami vršili ove postupke ili su imali pomoć”, ističe Bertilson.
Brušeni prednji zubi mogli su biti oblik identifikacionog obilježja. I u ovom i u prethodnim istraživanjima, proučavani su muškarci.
“Ovo istraživanje pruža nove uvide u oralno zdravlje Vikinga i ukazuje da su zubi bili važni u vikinškoj kulturi u Varnhemu. Takođe ukazuje da je stomatologija u doba Vikinga vjerovatno bila sofisticiranija nego što se ranije mislilo”, ukazala je Bertilson.
