Najveća studija do sada koja je posebno mjerila stvaranje aerosola u stomatološkim ustanovama otkrila je da su mnogi uobičajeni postupci proizveli zanemarive količine aerosola. Studiju tek treba preispitati.
Međutim, prema autorima, nalazi podržavaju trenutne smjernice koje smatraju da mnogi stomatološki zahvati predstavljaju mali rizik za prenos SARS-CoV-2 i sugerišu da bi se nivo rizika povezana s upotrebom ultrazvučnih instrumenata mogla smanjiti.
Predvođena istraživačima sa Univerziteta Bristol, studija je istakla da se postojeća klasifikacija stomatoloških postupaka koji predstavljaju visok ili nizak rizik za prenos preko aerosola temelji na ograničenim dokazima koji su bili dostupni u prvim mjesecima pandemije.
“Jedan izazov u istraživanju aerosola je odvajanje aerosola kontaminiranog slinom od izvora instrumenta koji nije kontaminiran slinom”, napisali su autori.
Objasnili su da postoje tri moguća izvora aerosola tokom stomatoloških zahvata i da se svi ne smatraju rizičnim za prenos SARS-CoV-2. Aerosol koji stvara pacijent, na primjer tokom govora ili kašlja, može biti zarazan, aerosol nastao putem zubnih instrumenata ne smatra se zaraznim, a aerosol zagađen slinom nastao upotrebom instrumenta u ustima zaraženog pacijenta može biti zarazan.
Studija je imala za cilj kvantifikuje koncentraciju aerosola nastalu tokom niza stomatoloških postupaka i, tamo gdje je otkriven, odvojiti aerosol zagađen slinom od onog koji potiče od instrumenta koji nije zagađen slinom. Ukupno 41 pacijent je prošao 15 različitih parodontoloških, oralnih hirurških i ortodontskih zahvata, a isti oni obuhvaćeni su vremenskim protokolom. U devet od 41 postupka nije otkriven nikakav aerosol, a samo šest postupaka generisalo je volumen aerosola koji se mogao detektovati iznad veličine populacije.
“Pregled stomatološkom sondom, ručna obrada, ubrizgavanjem lokalnog anestetika, rutinskim vađenjem (kliještima i/ili elevatorom), podizanjem režnja mekog tkiva, uklanjanjem ortodontskog nosača, uzimanjem alginatnih otisaka, sam trostruki stomatološki vodeni sprej i šivanje nisu stvorili aerosol koji se može detektovati i čini se da ne predstavljaju opasnost za prenos aerosola”, stoji u studiji.
Dalje slijedi: “Za ostalih šest postupaka u kojima je otkriven aerosol, postotak ukupnog vremena postupka tokom kojeg je aerosol primijećen, iznosio je 12,7 % za ultrazvučnu obradu, 19,9 % samo za trostruki vazdušni sprej, 42,9 % za trostruki vodeni i vazdušni sprej, 28,6 % za brušenje velikom brzinom, 32,9 % za brušenje malim brzinama i 35,8 % za hirurško brušenje.”
Univerzitet u Bristolu putem saopštenja za javnost navodi objašnjenje da su autori otkrili da ultrazvučni instrument proizvodi značajno manji volumen aerosola od brze stomatološke bušilice, uprkos tome što dva instrumenta trenutano zahtijevaju iste mjere opreza.
“Takođe, aerosol proizveden tokom postupka ultrazvučne obrade bio je konzistentan s čistim aerosolom koje je proizveo sam instrument i nije utvrđeno da se stvara dodatni aerosol koji bi mogao potencijalno proširiti COVID-19.”
Dr. Tom Duding, zajednički prvi autor studije i specijalizant u restorativnoj stomatologiji na Stomatološkom fakultetu Bristol univerziteta u Bristolu, rekao je saopštenju:
“Naša studija potvrđuje da je velik dio smjernica u vezi sa stomatološkim zahvatima koji se smatraju niskim rizikom od širenja COVID-19 tačan, ali sugeriše da bi se ultrazvučni instrument mogao smatrati manjim rizičnim nego što je rizičan trenutno.”
Duding je dodao da bi nalazi studije mogli utjcati na smanjivanje mjera opreza koje su uvedene tokom pandemije, što bi omogućilo povećanje stomatološkog liječenja. Duding je izdvojio ove mjere opreza koje uključuju vrijeme mirovanja i dodatnu osobnu zaštitnu opremu.
Dr. Mark Gormli, viši autor studije i konsultant, viši predavač na Stomatološkom fakultetu Bristol, rekao je:
“Ostali postupci, poput ultrazvučnih postupaka, ne stvaraju dodatni aerosol iznad nivoa aerosola samog instrumenta i ne povećavaju rizik za stomatologe, u odnosu na rizik od blizine pacijent”.
Studija pod nazivom “A clinical observational analysis of aerosol emissions from dental procedures” objavljena je na internetu 12. Juna 2021. na medRxiv.org.
Izvor: Dental Tribune Hrvatska
