Jedna od najčešće korišćenih stomatoloških nadoknada među našom populacijom jeste parcijalna proteza. Šta je zapravo parcijalna proteza?
To je zubna proteza koja nadoknađuje jedan ili više (ali ne sve) izgubljenih zuba i njihove potporne strukture (desni i viličnu kost), oslanjajući se pri tome na preostale prirodne zube i njihovu okolinu. Sve proteze se izrađuju kao mobilne, što znači da se mogu i moraju vaditi iz usta prvenstveno radi pravilnog održavanja oralne higijene.
Koje sve vrste parcijalnih proteza postoje?
Najstarije i najduže korišćene su svakako parcijalne pločaste proteze. Njima se nadoknađuju izgubljeni zubi i potrošena vilična kost i tako se ponovo uspostavljaju normalni odnosi između gornje i donje vilice, kao i normalna funkcija zuba i usta.
Sastoji se od tri osnovna dijela: prvi je dio koji naliježe na vilicnu kost i nadoknađuje njen izgubljen dio, a izrađuje se od akrilat, zatim vještački zubi koji se ugrađuju u akrilat i na kraju dio koji vezuje protezu za preostale prirodne zube sto su žičane kukice.
Zašto i kada se izrađuju ove proteze?
Sve vrste parcijalnih proteza pa tako i ova, prevashodno se rade kada iz bilo kog razloga nije moguće uraditi fiksnu nadoknadu tj. most (nema dovoljno zuba u vilici – terminalna bezubost, zubi su parodontopatični, a kost resorbovana, finansijski razlozi…).
Takođe, se izrađuju da bi se spriječio poremećaj položaja zuba u zubnom nizu koji teže da se naginju odnosno isplivavaju prema bezubim predjelima, zatim da bi se spriječila promjena odnosa u položaju donje vilice prema gornjoj i tako očuvala funkcija viličnog zgloba, jer zbog poremećene visine zagrižaja dolazi do pojave bolova i drugih smetnji u zglobu, da bi se zaštitila meka i koštana tkiva bezubih dijelova, kao i da bi se očuvao izvorni izgled lica i tako spriječili mogući psihički poremećaji koji bi nastali zbog gubitka zuba.
Pored svih ovih povoljnih efekata koji se mogu ostvariti pločastim parcijalnim protezama, mora se naglasiti da njihova izrada nosi u sebi i određene rizike, te se u savremenoj stomatologiji one smatraju samo privremenim rješenjem, koje se koriste dok se ne steknu uslovi za izradu boljih i kvalitetnijih protetskih radova.
Naime, pločasta proteza nije u stanju ravnomjerno da prenosi sile žvakanja te tako oštećuje preostale prirodne zube i kost vilica skraćujući njihov vijek trajanja. Isto tako ima vrlo skromne mogućnosti za borbu protiv sila koje teže da izvrću ili horizontalno pomjeraju protezu što je čini nedovoljno stabilnom.
Žičane kukice za kratko vrijeme oštećuju prirodne zube na koje se naslanjaju izazivajući prvo češću pojavu karijesa, a stalnim kretanjem po zubu dovode i do povlačenja desni i pojave parodontopatije.
Po dimenzijama je mnogo veća i deblja u odnosu na druge vrste parcijalnih proteza tako da je i period navikavanja pacijenta na nošenje proteze duži i teži, a ni estetki kriterijumi nisu u potpunosti zadovoljeni.
Zbog svega ovoga u stomatološkoj protetici mnogo značajnije mjesto zauzimaju fiksne nadoknade (keramičke krunice i mostovi), zatim parcijalna skeletirana proteza koja ima u osnovi metalni skelet, i tzv. Valplast proteza izrađena od termoplastičnog najlona, koja ima izuzetne ne samo fizičke i funkcionalne već i estetske osobine.
Izvor: Oral B Čukić
