Nema željene preventive ako se u Sjevernoj Makedoniji ili Crnoj Gori izdvaja od 15 do 25 dolara po stanovniku, dok naprimjer u Austriji 236 dolara ili Norveškoj 405 dolara po stanovniku.
Tokom nedavne panela diskusije „Savremeni sistemi ostvarivanja stomatološke zdravstvene zaštite sa posebnim osvrtom na organizaciju stomatološke zdravstvene zaštite u sistemu javnog zdravstva“, jedan od učesnika bio je i doktor Marijan Denkovski, predsjednik Stomatološke komore Makedonije.
On je pričao i prezentirao makedonski sistem, njegove prednosti i nedostatke, ali se posebno osvrnuo na preventivnu stomatologiju pri čemu je naglasio da nema dobre i uspešne preventivne stomatologije bez stabilne finansijske podrške.
Dr Denkovski je prvo napomenuo da mu je posebno drago, kao i čast i zadovoljstvo što je učesnik panela u Podgorici i Crnoj Gori jer je na neki način stomatologija u Crnoj Gori krenula od jednog Makedonca i to početkom proslog vjeka kad je je Risto Kuslev došao u Crnu Goru na poziv Kralja Nikole o čemu je portal Stomatologija.me već pisao.
Po pitanju sistema preventive, dr Denkovski je izjavio da su ga kolege pitali i hteli su da cuju što više o tom „čuvenom“ makedonskom sistemu preventive, koji je, i kakav je taj sistem i sta je u njemu najbitnije. Na ta pitanja Dr Denkovski je odgovorio da i pored toga što smo svi mi bili dio jedne iste bivše države, ipak i tada smo se razlikovali i da nakon osamostaljenja svih drzava, jos više smo različiti, jer si svi su krenuli da rade na svoj način, ali i da ne znači da jedan sistem mora biti dobar ili da je bolji od drugih.
Dr Denkovski je naglasio da je osnovno, da ne možemo zanemariti činjenicu da biznis stomatologija ne voli preventivu, investitori ne vole preventivu, pa čak i dentalne firme ne vole preventivu, a najmanje preventivu vole političari, prije svega zato što političari vole rezultate odmah, koji njima donose glasače, što nije slučaj sa preventivom, a oni odlučuju o parama u tome se svi slažemo, da nema dobre preventive bez dobrih para.
„Ako politika ne omogući da para stigne u stomatologiju, neće biti preventive“, istakao je dr Denkovski, pritom navodeći podatke Svjetske zdravstvene organizacije objavljene 2022 godine, a koji se odnose za 2019 godinu.
Podaci SZO su da na pr. Slovenija za stomatologiju izdvaja blizu 122 miliona dolara godišnje ili 59 dolara po stanovniku, Sjeverna Makedonija 32 miliona dolara ili 15 dolara po stanovniku, Crna Gora nešto iznad 5,7 miliona dolara ili 25 dolara po stanovniku dok na primjer Norveška izdvaja 405 dolara po stanovniku, a Austrija 236 dolara po stanovniku po čemu se i može zaključiti gdje je i glavni problem. Izvor: https://www.who.int/team/noncommunicable-diseases/global-status-report-on-oral-health-2022
„Po pitanju školskih stomatoloških ambulanta, koji su predmet javne rasprave u Crnoj Gori, moram napomenuti da oni nisu postojale u svim gradovima u Makedoniji ni u bivšoj državi, niti postoje sada u Makedoniji. Kod nas i u ranijem sistemu u bivšoj državi nisu postojale školske stomatološke ambulante, ili su mozda postojale u nekim manjim sredinama, odnosno mi uglavno nismo imali stomatološke ambulante u školama.
Naprimjer, ja potičem iz Kumanova, grada koji ima danas ima oko 100.000 stanovnika i nijedna škola nije imala stomatološku ambulantu. Imali smo jednu gradsku školsku ambulantu,koja i danas postoji i gde rade specijalisti dečje i preventivne stomatologije, gdje je svaka škola dovodila djecu za preventivu, kurativu i za rješavanje svih problema, tako da su djeca bila zbrinuta na taj način.
Od 2005. godine imamo sistem izabranog stomatologa, takozvanog matičnog stomatologa, koji isto učestvuje u procesu preventive. Matični, izabrani stomatolog je privatnik, ali je ugovorom sa Fondom zadužen da radi preventivu i kurativu za djecu, spovodi preventive i kontrolne programe za djecu do 14 godina.
Tako da mi sa našim sistemom, koji funcioniše od spomenute 2005 godine (u kom učestvuju dječije preventivne ambulante u javnom zdravstvu, koje još uvijek postoje kod nas, i privatne ambulante koji su sa ugovorima sa Fondom za zdravstveno osiguranje) imamo oficijalne podatke da smo smanjili t.z. KEP-indeks ( broj karioznih, ekstrahiranih i plombiranih zuba podijeljen sa brojem pregledanih djece), index koji je dobar pokazatelj oralnog zdravlja . Taj KEP 12 indeks je 2006. godine bio negdje oko pet, šest, a 2016. godine smo ga već spustili ispod tri i s tim mi trebamo i biti zadovoljni“, zaključio je dr Denkovski.
