Totalne proteze su mobilne protetske nadoknade kojima se rješava problem totalne krezubosti odnosno nadoknađuju se svi zubi jedne ili obje vilice. Svojim postojanjem ove nadoknade značajno utiču na funkciju žvačnog sistema. Pacijentu omogućavaju bolji kvalitet života, dok, sa druge strane, znatno mijenjaju njegov izgled. S obzirom da pojedina stanja zahtijevaju pripremu tkiva na kojim proteza leži, prije početka protetske terapije neophodno je izvršiti detaljan klinički pregled. Priprema tkiva ležišta proteze pored saniranje zapaljenskih promijena na tkivima, može biti i hirurška – od vađenja zaostalih korjenova zuba, uklanjanja oštrih koštanih ivica, zahvata na mekim tkivima do ugradnje implantata.
Procedura izrade totalne proteze zahtijeva pet kliničkih faza: uzimanje preliminarnog otiska, adaptacija individualne kašike i uzimanje definitivnog otiska (faza koja zahtijeva vreme i aktivno učešće pacijenta i koja u najvećoj meri određuje retenciju i stabilnost buduće proteze), određivanje međuviličnih odnosa, proba modela proteze i postave zuba, predaja i adaptacija gotove proteze, a prvi pregled se obavezno zakazuje nakon 24 sata. Za izradu proteze je neophodno doći četiri-pet puta kod stomatologa tokom nedelju dana kada pacijent dobija svoje nove zube. Izbor zuba i njihov međusobni odnos je dio kojem treba posvetiti posebnu pažnju. Sa estetskog aspekta položaj prednjih zuba je najbitniji i ova faza zahtijeva apsolutno angažovanje stomatologa, zubnog tehničara i pacijenta. Vještački prednji zubi treba po obliku i položaju da budu što sličniji obliku i položaju prirodnih zuba.
Adekvatnom izboru prednjih zuba i njihovom pravilnom pozicioniranju doprinose tzv. preekstrakcioni pokazatelji (npr. fotografije sa vidljivim prednjim zubima ili modeli vilica). Takođe, oblik i položaj zuba se mora prilagoditi odnosu vilica, opštim osobinama tjelesne građe, veličini nosa, obliku usana, veličini i odnosu bezubih grebenova, polu i starosti pacijenta. Prema materijalu, vještački zubi mogu biti akrilatni i porculanski zubi. Porculanski zubi imaju bolje estetske osobine ali slabiju vezu sa akrilatnom bazom proteze i obično se postavljaju kada se u suprotnoj vilici nalaze prirodni zubi ili metalokeramičke nadoknade. Baza proteze može biti izrađena od čvrstih akrilata, kombinacije akrilata i metala (kod epilepsije, škripanja zubima što uslovljava česte lomove baze proteze) kombinacije čvrstih i mekih akrilata. Kombinacija čvrstih i mekih akrilata podrazumijeva da se unutrašnjost proteze oblaže mekim akrilatom.
Izbor gradivnog materijala za bazu i vještačke zube, donosi se tokom prvog pregleda i razgovora sa pacijentom. Značaj totalne proteze ogleda se prvenstveno u poboljšanoj funkciji žvakanja i ishrani pacijenta, ali i jasnijem govoru, i novom odnosu gornje i donje vilice koji je veoma bitan za zdravlje viličnih zglobova. Jedini nedostatak gornje totalne proteze jeste to što ona u potpunosti prekriva nepce, čime je čulo ukusa umanjeno. Kada se govori o estetici, razlike su nemjerljive. Totalna proteza kao nadoknada svojim oblikom daje podršku mekim tkivima, tako da usne ponovo imaju tonus kao kada su postojali prirodni zubi. Takođe i nabori na koži u ovoj regiji su manje izraženi. I kao najvažnije, osmeh je pacijentu vraćen na lice.
