Jedno od najčešćih pitanja koje pacijenti postavljaju, a tiče se oralnog zdravlja njihove djece, je vezano za redosljed nicanja zuba.
Roditelje zanima da li je normalno da njihovoj djeci još uvijek neki zubi nisu nikli iako imaju određeni broj godina, a njihovi vršnjaci već uveliko imaju te zube.
Odgovor na ovo pitanje može biti iznenađujući, a on glasi – redosljed nicanja pojedinačnih zuba je zapravo nebitan, mnogo je bitniji redosljed nicanja grupa zuba.
Stalni zubi niču u tačno određenim grupama zuba i mnogo je važnije poznavati koji zub pripada kojoj grupi te redosljed nicanja po grupama nego u kojem životnom periodu određeni zub treba da nikne.
Dentalni stadijumi
Prvi stadijum se dešava tokom dentalnog uzrasta od 6 godina i tada niču prvi stalni molari odnosno kutnjaci (šestice) kao i donji stalni sjekutići (jedinice). Najčešće prvo niču donji sjekutići, pa donji kutnjaci i tek za njima gornji kutnjaci.
Međutim, svi ovi zubi niču toliko vremenski blizu jedan drugome da se često prepliću i često je teško odrediti koji je prvi počeo nicanje. Drugi stadijum je dentalni uzrast od 7 godina tokom kojeg niču donji lateralni sjekutići (dvojke) kao i gornji centralni sjekutići (gornje jedinice).
Sljedeći stadiju je dentalni uzrast od 8 godina tokom kojeg niču gornji lateralni sjekutići (dvojke). Nakon što ovi zubi niknu dolazi period zatišja koji traje dvije do tri godine i tokom kojeg se dešava resorpcija korjenova mliječnih zuba koji su spremni za smjenu, kao i formiranje korjenova stalnih zuba.
Ovo se dešava tokom dentalnog uzrasta od 9 i 10 godina. Dentalni uzrast od 11 godina karakteriše nicanje donjih očnjaka te donjih i gornjih prvih pretkutnjaka odnosno premolara (četvrtica). Ovo je faza u kojoj se redosljed nicanja gornjih i donjih zuba počinje razlikovati. U donjoj vilici zubi niču po sljedećem redosledu: 6 – 1 – 2 – 3 – 4 – 5 – 7 – 8, dok u gornjoj vilici očnjaci (trojke) niču tek nakon drugog pretkutnjaka (petica).
Ovo je interesantno sa aspekta ortodoncije uzimajući u obzir da u potpornoj grupi zuba posljednji niču gornji očnjaci, ti zubi su najčešće i postavljeni vestibularno (napred i više u odnosu na ostale zube u toj regiji) pošto za njih ne ostane mjesto.
Sljedeći stadijum je dentalni uzrast od 12 godina tokom kojeg niču gornje i donje petice kao i gornje trojke. Nešto nakon njih niču i sedmice. Dentalni uzrast od 13, 14 i 15 godina karakteriše odsustvo vidljivih promjena u usnoj duplji.
Za to vrijeme završava se razvoj korjenova stalnih zuba i zatvaranje apeksa (vrhova korjenova). I napokon, sa dentalnim uzrastom od 15 godina će na rendgen snimku definitivno biti vidljivi zameci umnjaka ako ih imamo, odnosno ako i sa 15 godina ne vidimo zametke umnjaka to znači da ih ni nemamo.
Varijacije u nicanju stalnih zuba
Postoji nekoliko normalnih varijacija u redosljedu nicanja zuba. Moguće su asimetrije u nicanju na desnoj i lijevoj strani, odnosno da zub sa jedne strane nikne prije onoga sa druge strane. Uopšteno je pravilo da su varijacije u nicanju normalne ako se dese tokom 6 mjeseci.
Ako protekne više vremena, neophodno je konsultovati stomatologa. Takođe je relativno normalno da sedmice niknu prije petica u donjoj vilici, kao i očnjaci prije pretkutnjaka u gornjoj vilici.
Interesantan podatak je da zub započinje nicanje kada mu je formirano otprilike ¾ korijena, međutim nakon što nikne potrebno je još 1-2 godine da se korijen do kraja formira.
Uopšteno ubrzano ili usporeno nicanje zuba zapravo nije znak da postoji razvojni problem. Postoje osobe koje naprosto cjelokupno imaju usporeniji ili ubrzaniji rast i razvoj i to je sasvim okej i normalno. Svi imamo svoj individualni tempo razvoja.
Problem nastaje ako se grupe zuba pomiješaju, odnosno ako počnu nicati zubi iz sljedeće grupe, a nicanje nisu završili zubi iz prethodne grupe. Ova situacija je signal da je neophodno konsultovati specijalistu ortopedije vilica.
Na primjer, u redu je da niknu prvo gornje šestice, pa jedan donji sjekutić, pa donje šestice, pa drugi donji sjekutić iako to nije uobičajen redosljed nicanja.
Međutim, ovi svi zubi pripadaju istoj grupi zuba i mogu nicati kojim god redosljedom žele. Problem nastaje ako je na primjer počela da niče gornja jedinica (koja pripada drugoj grupi zuba), a nije nikla šestica (koja pripada prvoj grupi zuba) te je neophodno konsultovati specijalistu ortopedije vilica.
Izvor: Moja medicina/dr Tamara Pušić, spec. ortopedije vilica
