Svjetska Stomatološka Organizacija (FDI) čiji je član i Stomatološka komora Crne Gore proslijedila je preporuke Američke Dentalne Asocijacije (ADA) stomatolozima i stomatološkim pacijentima u vezi rada i ponašanja u toku trajanja pandemija COVID-19 virusom.
Preporuke su dostavljene svim članicama FDI-a i predstavnicima asocijacija. Na zahtjev prof. dr Zorana Vlahovića, koji je predstavnik Stomatološke komore Crne Gore, objavljujemo smjernice ADA preporučene od FDI-a za rad stomatoloških ordinacija u uslovima pandemije virusom COVID-19.
PREPORUKE STOMATOLOZIMA
Preporuka ADA-e (American Dental Association) je da su vlade država i državna stomatološka udruženja u najboljem položaju da stomatolozima u svojim regionima preporuče na koji period mogu da zatvore svoje ordinacije i obustave sve intervencije, osim hitne stomatološke pomoći.
Situacija je dinamična i svakakao da oni koji su najbliži tom problemu, najbolje i razumiju lokalne izazove sa kojima su suočeni.
Ova uputstva mogu se mijenjati u odnosu na širenje pandemije virusa COVID-19, a stomatolozi bi trebalo da koriste svoju profesionalnu procjenu u određivanju potrebe pacijenta za hitnom intervencijama.
Stomatološki hitni slučajevi potencijalno su opasni po život i zahtijevaju trenutno liječenje u smislu zaustavljanja krvarenja, ublažavanja jakog bola i liječenja infekcija i uključuju:
*Nekontrolisano krvarenje
Celulitis ili difuzna bakterijska infekcija mekog tkiva sa intra oralnim ili ekstra oralnim otokom koji potencijalno mogu dovesti do kompromitovanja disajnog puta pacijenta
*Trauma koja uključuje prelome kosti lica, potencijalno ugrožavajući pacijentov disajni put
Hitne stomatološke intervencije se fokusiraju na riješavanje stanja koja zahtijevaju hitnu intervenciju u cilju ublažavanja jakih bolova i/ili rizika od infekcije kako bi se na taj način ublažio teret bolničkih odjeljenja za hitne slučajeve.
Ove intervencije trebaju biti što manje invazivne a u indikacije spadaju:
*Jake zubobolje porijeklom od upale pulpe
*Pericoronitis ili bol porijeklom od umnjaka (trećeg molara) *Hirurški postoperativni osteitis, alveolit (suva alveola)
*Apsces ili lokalizovana bakterijska infekcija dentalnog porijekla koja uzrokuje bol i otok
*Prelom zuba koji rezultira bolom ili uzrokuje traumu mekog tkiva
*Trauma zuba sa avulzijom / luksacijom
*Stomatološki tretman neophodan prije rizičnih medicinskih procedura
*Definitivno cementiranje krune/mosta ako se privremena nadoknada, izgubi, slomi ili izaziva iritaciju gingive
*Biopsija izmjenjenog tkiva
Ostale hitne stomatološke intervencije
*Duboki zubni karijes ili loše restauracije koje uzrokuju bol
*Rješavanje privremenim restorativnim tehnikama kada je to moguće (privremeni ispuni, glas jonomeri)
*Previjanje/toaleta operativne rane i uklanjanje konaca
*Korekcije proteza kod pacijenata na zračenju i onkoloških pacijenata
*Korekcije i reparature proteza koje ometaju funkcije pacijentu
*Zamjena privremenog ispuna na endo pristupnim kavitetima kod pacijenata koji osećaju bol
*Skraćivanje ili podešavanje ortodontske žice i aparata koji probijaju ili ulceriraju oralnu sluznicu
Stomatološke intervencije koje ne spadaju u hitne
Rutinski stomatološki zahvati koji nisu hitni uključuju sljedeće intervencije:
*Prvi ili kontrolni pregledi i zakazane posete, uključujući i rutinske radiografije
*Redovno čišćenje zuba i preventivne terapije
*Ortodontski postupci koji nisu vezani za rješavanje akutnih problema kao što su bol, infekcija, trauma ili druga stanja koja nisu vezana sa povredama pacijenta
*Vađenje asimptomatskih zuba
*Restorativna stomatologija, uključujući liječenje asimptomatskih karioznih lezija
*Estetski stomatološki zahvati
PREPORUKE PACIJENTIMA
Američka Dentalna Asocijacija prepoznaje i da javnosti ima nedoumica o tome da li treba da nastave da posjećuju svog stomatologa tokom pandemije COVID-19.
Pošto ADA trenutno preporučuje da stomatolozi zatvore svoje ordinacije za svu medicinsku pomoć, osim za hitne slučajeve, objavljujemo smjernice kako bismo pomogli pacijentima da odrede kada treba da se konsultuju sa stomatologom o tome da li treba odložiti intervencije.
Kada ste u nedoumici, pozovite svog stomatologa da utvrdi najbolji način djelovanja.
Stomatološke intervencije koje možete odložiti:
*Redovne kontrolne posjete, čišćenje, snimanje zuba
*Kontrolne posjete kod pacijenata sa ortodontskim aparatima
*Vađenje zuba koji nisu bolni
*Liječenje karijesa zuba koji nisu bolni
*Izbjeljivanje zuba
Stomatološke intervencije koje ne možete odložiti i morate konsultovati stomatologa:
*Krvarenje koje ne prestaje
*Bolni otoci u regiji vilica
*Bol u zubu, zubima ili vilici
*Infekcija desni s bolom ili oticanjem
*Kontrole nakon hirurške intervencije (previjanje/toaleta rane, uklanjanje konaca)
*Polomljen ili izbijen zub
*Korekcije proteze pacijenata koji su na zračnoj ili drugoj onkološkoj terapiji
*Skraćivanje ili podešavanje žice na ortodontskim aparatima koja povređuje obraz ili desni
*Biopsija promijenjenog tkiva
[…] Preporuke FDI i ADA stomatolozima i stomatološkim pacijentima u vezi rada i ponašanja u toku traja… […]