Hiperdoncija predstavlja vrstu anomalije zuba koja se manifestuje dodatnim zubima, oni se nazivaju supernumerarni zubi. Iako su normalog morfološkog izgleda svojim oblikom i veličinom odudaraju od ostalih zuba u vilici.
Naime, djeca imaju 20 mliječnih zuba koje će zamijeniti 32 stalna, pa svi zubi preko ovog broja, koji niču izvan njih, dovode do hiperdoncije. Supermarni zubi mogu se pojaviti kao pojedinačni ili više zuba u obje denticije. Obično se sreću između gornjih središnjih sjekutića, pri čemu ostaju u kosti, te utiču na položaj stalnih zuba tokom nicanja.
Takođe, javljaju se često kod drugog lateralnog sjekutića (dvojke), drugog premolara (petice) i trećeg molara (osmice), mada mogu biti prisutni bilo gdje u usnoj šupljini. Nije redak slučaj da se hiperdoncija jedne vilice javi u kombinaciji sa nedostatkom zuba druge, tj. hipodoncijom.
Koji su uzroci pojave supernumerarnih zuba?
Hiperdoncija je rijetka pojava. Javlja se od 0,1 do 3,8 odsto kod stalnih zuba, dok su mliječni zubi njoj podložni u nešto manje od 1 odsto. U čak 95 odsto slučajeva prisutna je na gornjoj vilici. Primijećeno je da se dva puta više razvija kod muške populacije.
Tačan uzrok nastanka prekobrojnosti još uvijek nije otkriven. Genetika ima veliku ulogu, prije svega genetski poremećaji i sindromi kao što su Gardnerov sindrom, Downov sindrom, Kleidokranijalna displazija, rascep usne i nepca, Fabriova bolest… Ovaj problem se objašnjava i kao posljedica prekomjerne proliferacije ćelija zubne gredice u razvoju.
Povezuje se i faktorima životne sredine i atavizmom, odnosno nasljeđem, jer je pračovjek u svojoj vilici imao čak 44 zuba, da bi evolucijom došlo do smanjenja broja.
Vrste supernumerarnih zuba
Hiperdoncija se dijeli prema obliku i lokaciji supernumerarnih zuba. Zub koji je višak može biti “dopunski”, tada ima oblik i anatomiju kao i obližnji zub. Za razliku od njega, može se javiti i kao “rudimentaran”, ovaj zub nema nikakvu funkciju, drugačijeg je oblika i najčešće je manje veličine od zuba u nizu.
Ponekad, dodatni zub se razvija u vidu benignog tumora (odontoma). Formira se u dva oblika, jednostavno jedinjenje je sačinjeno od sitnih zubnih struktura, a složeno sadrži masu tkiva. Prema mjestu nicanja supernumerarni zubi se dijele u 3 grupe. Meziodens se javlja između dva centralna sjekutića.
Upravo su oni najrasprostranjeniji. Oko 75 odsto dodatnih zuba njima pripada. Distomolar raste iza reda kutnjaka, a paramolar pored jednog od kutnjaka, koji nije u skladu sa ostalim zubima. Ukoliko je vidljiv supernumerarni zub se naziva “izbačen”, u suprotnom kada je sakriven ispod linije desni opisuje se kao “impaktiran”.
Kako se liječi hiperdoncija?
Sama hiperdoncija ne dovodi do bola, ali izaziva određene komplikacije koje utiču na funkcionalnost zubnog niza i vilice. Dječiji razmak između zuba i odloženo nicanje stalnih najčešće su pojave kod mlađe generacije. Zatim, malokluzija, prenatrpanost, gingivitis, cistične lezije oko zuba koje se javlja u bilo kom dobu kod ljudi sa ovim problemom. Imajući u ovo u vidu neophodno je da se dodatni zub ukloni, bez obzira da li izaziva tegobe ili ne.
Izvor: Lumident studio
