Imperativ današnje stomatologije i za pacijenta i za terapeuta je bezbolan i komforan rad, tako da je eliminacija bola ili analgezija svakodnevnica kliničke prakse, bez obzira koji je zahvat u pitanju.
U današnje vrijeme stomatološki zahvati postali su nezamislivi bez upotrebe anestetika. Zavisno o vrsti stomatološkog zahvata doktor može primjeniti različite oblike sedacije pacijenta.
U stomatologiji se najčešće koristi lokalna anestezija. Lokalni anestetici, različitog hemijskog sastava (terapeut odlučuje o izboru anestetika ), su sredstva koja reverzibilno blokiraju prenos nadražaja u perifernim nervima na mjestu primjene. Posljedica je gubitak osjećaja bola i subjektivni osjećaj “utrnulosti” ili “natečenosti “ na mjestu delovanja.
Izbor anestetika
Na izbor anestetika utiče vrsta intervencije koja se radi, dužina trajanja intervencije, zdravstveno stanje pacijenta (sklonost ka alergijskim reakcijama i kardiovaskularna oboljenja su najznačajnija za terapeuta).
Aplikacija anestetika
Procedura za davanje lokalne anestezije za zube počinje tako da se prethodno anestetičkim gelom ili sprejom namažu desni. Nakon što se na mjestu uboda smanji osjetljivost, doktor aplicira lokalanu anesteziju. Postoje različite tehnike anesteziranja u zavisnosti od planirane procedure i oblasti koju zubar treba da tretira.
*Sprovodna ili blok anestezija – utrne čitav region u ustima (npr. čitavu stranu vilice) i najčešće se koristi na donjoj vilici za intervencije na donjim bočnim zubima
*Infiltraciona pleksus anestezija – utrne manja površina, zahvata jednan do dva zuba i ona se obično primjenjuje na gornjoj vilici i kod frontalnih zuba donje vilice
*Intraligamentarna anestezija se koristi za samo jedan zub koji je za ekstrakciju
*Sprej ili gel dok se za inetervencije na mekim tkivima – sluznici usne duple ili prilkom vađenja mliječnih zuba mogu koristiti površinske anestezije u obliku tečnosti, spreja ili gela.
Dužina trajanja anestezije
*Uticaj količine datog anestetika – normalna količina anestetika iznosi 2ccm i ukoliko su svi ostali kriterijumi zadovoljeni ova količina je dovoljna. Čak i manja količina adekvatno datog anestetika može da djeluje, dok veća količina ne znači da će intervencija biti potpuno bezbolna
*Uticaj koncentracije anestetika – u zavisnosti od vrste, anesetetici se obično koriste u koncentracijama od 2% ili od 4%
*Uticaj dodatog vazokonstriktora – vazokonstriktor sužava krvne sudove na mjestu djelovanja anestezije i to usporava resorbovanje anestetika – anestezija duže traje i smanjuje se krvarenje u okviru radnog polja, ukoliko je u pitanju ekstrakcija zuba. Najčešći vazokostriktor koji se koristi je adrenalin, a svima je zajedničko da anestetici bez njihovog dodavanja kraće djeluju.
*Pacijent – postoji niz stanja zbog kojih anestezija može kraće da traje, jedan od najčešćih jeste alkohol.
Količina anestetika koji se može primijeniti u jednoj posjeti zavisi od vrste anestetika, zdravstenog stanja pacijenta, od uzrasta, kao i od vrste intervencije koja se radi. Treba povesti računa, kod većih intervencija, koja je maksimalna preporučena odnosno dozvoljena količina anestetika. Djelovanje anestezije je vremenski ograničeno i najćešće, pri uobičajenim intervencijama sa 2ml anestetika, izgubi svoje dejstvo nakon jednog, dva ili tri sata, a najduže traje sprovodna anestezija.
Neželjena reakcije i komplikacije
Iako se lokalni anestetici često koriste prilikom intervencija, postoje i neželjene reakcije koje mogu biti -toksične (90% slučajeva i to neurološki, kardiološki i hematološki efekti) i alergijske koje su veoma rijetke. Mogu nastati komplikacije kao posljedica same tehnike davanja anestezije:
*kada igla zakači krvni sud može se formirati hematom, kao posljedica krvarenja iz oštećenog krvnog sudai
*anestetik može izazvati trnjenje van ciljane oblasti, ali ovi efekti će nestati kada prođe dejstvo anestezije
*adrenalin koji je sadržan u anesteziji može izazvati brži rad srca, ali ovaj efekat može trajati samo par minuta
*prilikom primanja injekcije, igla može da ošteti nerv, ali i u ovom slučaju simptomi nestaju za nekoliko dana,
*ugriz anesteziranog područja, naročito kod djece i na to treba posebno obratiti pažnju i upozoriti pacijenta
*infekcije ( liječenje antibioticima )
Lokalna anestezija je bezbjedna metoda kontrole bola u stomatologiji, ne ostavlja nikakve posljedice, kako na mjestu davanja tako i u organizmu, te se može primjenjivati svaki put kada postoji potreba. Zahvaljujući anesteziji sve stomatološke intervencije mogu biti potpuno bezbolne što umnogome doprinosi savladavanju straha, povećanju zadovoljstva pacijenata i lakšom odlukom za ponovni dolazak.
Dr Zorica Mećava – specijalista ortopedije vilica, sa 28 godina radnog iskustva vlasnik privatne stomatološe ordinacije u Banjaluci od 2001. Godine. Glavni i odgovorni urednik, osnivač i vlasnik internacionalnog stomatološkog stručnog časopisa “Dentalart” 2005.-2011. Časopis je pripadao svetskoj asocijaciji izdavača stručnih stomatoloških časopisa sa sjedištem u Njemačkoj – TW media the dental publishers. Izlazio je pod pokroviteljstvom Ministarstva zdravlja i socijalne zaštite Republike Srpske – četiri puta godišnje. U recenziji časopisa su bili eminentni profesori Stomatološkog fakulteta u Banjaluci, Beogradu i Sarajevu. Distribuirao se na teritoriji bivše Jugoslavije i bio je tehnički organizator većeg broja naučnih skupov. Dr Mećava odobrenila je magistarska teza “Komparativna analiza sredstava u terapiji dentinske preosetljivosti” .
Izvor: DenTBiH
