Vlaženje otiska – Vlaženje površine je pojam izuzetno bitan za otisne materijale, a označava svojstvo tečnosti da se šire po površini na koju su nanesene, a zavisi od površinske energije (napetosti) krute površine. Svojstvo vlaženja kod gumastih materijala za otiske dijeli se na dva pojma.
Prvi, vlaženje krutih zubnih tkiva i okolnih struktura tokom postupka otiskivanja kada je otisni materijal još nevezan tj. tečnost različitog viskoziteta koja vlaži površinu zuba. Drugi, vlaženje vezanog krutog otisnog materijala, tokom izlijevanja radnih modela, zasićenim vodenim rastvorom gipsa koja vlaži površinu otiska. O hidrofilnosti, tj. afinitetu spram vode otisnog materijala zavisi i preciznost otisaka i dobijanje kvalitetnog radnog modela bez mjehurića i defekata površine.
Kada je riječ o hidrofobnim materijalima njima smeta prisutnost tečnosti tokom otiskivanja, a apsolutnu suvoću je teško postići u uslovima usne šupljine, posebno u području gingivalnog sulkusa (sulkusni sekret). Upravo ovdje je smještena demarkacija koja mora biti precizno otisnuta, kako bi se postiglo dobro nalijeganje i rubno zatvaranje novoizrađene krunice.
Osim toga, gips za izlijevanje otisaka (zapravo vodena otopina) teško vlaži površinu otisaka od hidrofobnih materijala, pa kod njih postoji opasnost da, nakon izlijevanja, površina modela obiluje defektima koji su posljedica zaostalih vazdušnih mjehurića.
U praksi se to spriječava smanjenjem površinske napetosti hidrofobnog otisnog materijala kratkotrajnim potapanjem otiska u gipsanu vodu (engl.: slurry water, njem.:gipswasser) koja preostaje nakon obrade gipsanih modela na električkim brusnim aparatima (trimerima). Materijali s naglašenim hidrofilnim svojstvima kao polieteri, adicioni silikoni, hidrokoloidi, posebno reverzibilni, omogućuju vrlo precizne otiske, a oni izliveni u gipsu daju vrlo kvalitetne radne modele upravo zahvaljujući naglašenoj sposobnosti vlaženja.
Dezinfekcija otisaka
U današnje vrijeme kada više razmišljamo o mogućnostima i prevenciji širenja zaraznih bolesti (hepatitis, AIDS, TBC, COVID 19 itd.) neminovno se, osim osoblja u stomatološkoj ambulanti, mora zaštititi i osoblje u zubotehničkom laboratoriju. Otisak kao objekt koji dolazi u kontakt sa slinom, a često i krvlju, sigurno je potencijalni prenosnik zaraze kojim se uzročnici mogu prenijeti u zubotehnički laboratorij.
Kako bismo spriječili ili barem umanjili tu mogućnost, prije izlivanja u zubotehničkom laboratoriju otisak valja dezinfikovati. Otisak je potrebno prvo isprati pod tekućom hladnom vodom kroz 30 sekundi kako bi se odstranila slina ili eventualno ostaci krvi. Slavina mora imati mrežicu (perlator) kako jaki mlaz vode ne bi oštetio otisnute fine detalje na otisku. Nakon toga primjenjuju se različiti preparati hlora, jodoforma, formaldehida, glutaraldehida.
Danas postoje preparati koji čak neutrališu i virus AIDS-a, te se upotrebljavaju i za dezinfekciju (zapravo sterilizaciju) optičkih endoskopskih instrumenata u medicini. Dezinfekcija otisaka se, ovisno o vrsti otisnog materijala, provodi potapanjem otiska u dezinficijentno sredstvo ili špricanjem sredstva po otisku (sprej). Kako sam postupak dezinfekcije može imati negativan uticaj na preciznost otiska, odnosno dimenzijsku stabilnost, to izbor dezinficijensa i način dezinfekcije valja provoditi u skladu sa uputstvima proizvođača korištenog otisnog materijala.
Izvor: Zubotehnički laboratorij Full Dent
