Zubne krunice mogu biti metalne ili bezmetalne, a metali koji se koriste u izradi metalo-keramičkih zubnih krunica su hrom, molibden ili paladijum (od nikla se odustalo zbog alergijskih reakcija). Kod metalnih krunica naziv pomalo vara, jer je samo njihovo jezgro metalno, dok je spoljni deo keramički. Bezmetalne krunice izrađuju se od cirkonijuma, tačnije od cirkonijum-dioksida (ZrO2), koji spada u grupu keramičkih materijala velike čvrstoće i ne treba ga miješati sa mineralom cirkonom, koji se koristi za bižuteriju. Riječ je o oksidu cirkonijuma koji se, osim za vještačke zube, koristi i za vještačke dijamante i druge namjene gdej je potrebna velika izdržljivost, pa su tako cirkonijumske krunice snažnije od metalokeramičkih. Pored cirkonijumskih, u upotrebi su i litijum-disilikatne keramičke krune.
One se izrađuju od pune keramike i namijenjene su pojedinačnim krunicama i manjim zubnim mostovima u prednjim regijama vilica, međutim za većinu pacijenata cirkonijumske krune daju najbolje ukupne rezultate. Pored metalokeramičkih zubnih kruna i cirkonijumskih keramičkih navlaka moguće je izraditi zubne krunice i od legure zlata i titanijuma, što je opcija koja se već gotovo potpuno povukla iz prakse zbog visoke cijene.
Prednosti cirkonijumskih krunica
Iako su metalokeramičke zubne krunice još poprilično zastupljene u svakodnevnoj stomatološkoj praksi, bezmetalne krunice su napravile revoluciju u stomatologiji. Tek je sa pojavom bezmetalne keramičke krune dobijena je mogućnost da krunica bude na istom estetskom nivou kao sasvim zdrav i pravilno oblikovan prirodan zub. Za razliku od metalokeramičkih krunica, vještački zubi sa keramičkim krunama se ne provide, ne prelamaju svjetlost na neobičan način i ne razlikuju se u nijansi od prirodnih zuba. Razlog za ove nepoželjne efekte kod metalokeramičkih krunica je njihovo sivo metalno jezgro i upravo zato su keramičke krunice postale toliko popularne u novije vrijeme. Činjenica da kod bezmetalnih krunica nema sive boje u pozadini posebno omogućava da se postignu visoki esteski rezultati sa svijetlim bojama budućih porcelanskih zuba, u slučaju da pacijenti žele perfektno bijele zube. Cirkonijum se boji u bilo koju željenu boju, te ako je izabrana boja budućih keramičkih porcelanskih navlaka A1, onda se i cirkonijum kao podloga krune boji u A1.
Druge važne prednosti bezmetalnih keramičkih krunica u odnosu na metalokeramičke su potupna biokompatibilnost i očuvanje zubne supstance. Za razliku od metala koji može proizvesti alergijske reakcije, promjenu boje desni i njihovo povlačenje, bezmetalnu cirkonijumsku krunicu karakteriše potpuno odusutvo reakcija mekog tkiva, odnosno alergijskih reakcija. Kod metalokeramičkih krunica u njenom vratnom dijelu može se javiti prosijavanje metala i zato se preporučuje podvlačenje ispod desni, kako bi se metlani rub sakrio. Ovo će sigurno vremenom dovesti do povlačenja desni i ogoljavanja vrata zuba. Kada se koriste keramičke krunice nije neophodno ukloniti znatnu zubnu supstancu kao za metalokeramičku krunicu. Ako se za metalokeramičku zubnu krunicu mora ukloniti tj. obrusiti 1.5 do dva milimetra zuba, za bezmetalnu zubnu krunicu se uklanja svega 0.5 do jednog milimetra.
Metalokeramičke krunice još su u upotrebi, uglavnom zbog niže cijene u odnosu na bezmetalne. Pacijenti ponekad odaberu kombinaciju materijala, tako da u prednjim delovima vilice dobiju bezmetalne krunice, a u zadnjim metalokeramičke. U nekim situacijama, kada nedostaje veliki broj zuba ali pacijent ne želi zubne imapnte već most, velika rastojanja lakše se premošćavaju metalokeramičkim mostom, jer metal poseduje veću elastičnost u odnosu na cirkonijumske bezmetlane krunice.
Izvor: Ordinacija Cvejanović
