Parodontopatija je skup bolesti potpornog aparata zuba. Ona je ujedno, po svjetskim istraživanjima, uz karijes i gingivitis, najrasprostranjenija bolest koja se javlja u usnoj duplji. Takođe, parodontopatija je najčešći uzrok gubitka zuba nakon navršenih 45 godina starosti, a smatra se da je ima trećina djece i većina odraslih.
Parodoncijum ili potporni aparat zuba – čine tkiva koja okružuju zub pružajući mu potporu i na taj način omogućavaju njegovu funkciju. Parodoncijum čine gingiva (desni), periodoncijum (tkivo koje vezuje korijen zuba za kost vilice), cement korijena zuba i sama vilična kost. Kada proces zahvati samo desni – nastaje gingivitis, a s druge strane parodontopatija nastaje kada je zahvaćen cijeli potporni aparat.
Uzroci
Glavni uzrok parodontopatije su zubni plak ili naslage na zubima koga uglavnom čine mikroorganizmi. U kombinaciji sa faktorima rizika u koje, između ostalog, spadaju karijes, pušenje, loša oralna higijena, loša ishrana i ostalo, dolazi do do nastanka zubnog kamenca, koji ubrzava napredovanje parodontopatije. Na početku bolesti su zahvaćeni samo desni. Oni su crveni i otečeni, a krvare samo kada se isporvociraju, najžešće pranjem zuba, dok kasnije reaguju i na manji nadražaj. Istovremeno može se javiti i osjećaj trenja ili peckanja, kao i osjećaj stranog tijela između zuba zbog otoka desni. Napretkom bolesti infekcija zahvata i ostale djelove potporna tkiva zuba, pa i kost same vilice.
Ona se razara i stvaraju se parodontalni džepovi. U njima nastaje gnoj, što dovodi do pojave neprijatnog zadaha kao i otoka vilice i obraza. U ovoj fazi bolest se zove paradontitis, jer već dolazi do upale, pa je liječenje tada komplikovano i mora da uključi i hiruršku intervenciju i antibiotski tretman. Zubi na ovaj način gube potporu, počinju se klatiti, pomjerati i isplivavati, da bi na kraju došlo do ispadanja zuba. Ono što je veoma važno jeste da bola nema sve dok se ne pojave komplikacije (gnojne kese, ciste, upala sinusa, infekcija okolnih tkiva), a tada je bolest već u poodmaklom stadijumu, a liječenje znatno otežano.
Prevencija
Uz redovne kontrole kod stomatologa i oralnu higijenu, u prevenciji parodontopatije najbitnije je smanjiti faktore rizika koji dovode do njenog razvoja. Tu se ubrajaju pušenje, žvakanje samo na jednoj strani i korišćenje meke hrane, disanje na usta, karijes, različite anomalije položaja i oblika zuba i mnoge druge bolesti, ne samo usta i zuba, već i cijelog organizma.
Terapija
Parodontopatija je progresivno oboljenje, pa se samim tim ne može u potpunosti izliječiti, već samo zaustaviti u određenom stadijumu. Stoga liječenje može biti konzervativno, hiruško, protetsko ili kombinovano. U početnoj fazi plak i kamenac se uklanjaju ultrazvukom koji mikrovibracijama vrši odvajanje kamenca od zuba bez oštećenja površine zuba. Potom se zubi poliraju četkicom i specijalnim pastama sa visokim procentom fluora. Kod uznapredovale parodontopatije se vrši obrada džepova (kiretaža). Najradikalnije, a istovremeno i najdjelotvornije i na duži vremenski rok najefikasnije liječenje jeste režanj operacija. To je bezbolna intervencija, koja se radi u lokalnoj anesteziji. Pravi se rez na gingivi, koja se odiže u obliku režnja, čime se dobija direktan pristup parodontalnom džepu, a patološki promijenjeno tkivo se potpuno uklanja “do u zdravo”. Nakon toga se ubacuju granule vještačke kosti koje imaju dvostruki efekat – stimulišu stvaranje prirodne kosti na mestu aplikovanja, i stapaju se sa prirodnom kosti fizički popunjavajući defekt. Savjetuje se da se nakon hiruške intervencije uradi protetsko zbrinjavanje zuba, povezivanje u tzv. “blok” fiksnim protetskim nadoknadama gdje god je to moguće, radi dugotrajnog očuvanja rezultata.
