Predstavljamo Vam još jedan zanimljiv razgvor na temu dentalnog turizma, a ovoga puta sagovrnik nam je bio dr Rusmin Laličić iz Gusinja. Sa njim smo razgovarali o potencijalima sjeverne regije Crne Gore kada je riječ o dentalnom turizmu, a dr Laličić dao je i zanimljive upute kako bi se projekat razvoja denatlnog turizma mogao razviti.
Dr Laličić, da li nam početku možete reći kakvo je stanje stomatologije na sjeveru Crne Gore?
Gusinje, gdje ja živim i radim, ima veliku populaciju građana koji žive van granica Crne Gore, prevashodno u Americi i Zapadnoj Evropi i oni rado dolaze na odmore u rodni kraj – a moram reći i da su veliki “potrošači” naših usluga. U tim našim krajevima, odnosno gornjem polimlju, stomatologija možda i ne bi opstala i bila na zavidnom nivou da nije upravo tih platežno moćnijih pacijenata.
I koji su to njihovi najčešći problemi? Zbog čega Vam se najčešće obraćaju ti pacijenti?
Prvenstveni problem na koji nailazimo pri saniranju njihovog oralnog zdravlja je ograničeno vrijeme za koje se problem mora riješiti, a najčešće je riječ o dvije sedmice. Tu se uglavnom radi o oralno hirurškim intervencijama nakon kojih slijedi protetsko zbrinjavanje, ali da bi to bilo urađeno na najkvalitetniji način mora da prođe određeno vrijeme. Kost srasta šest mjeseci, a mi treba sve da završimo za deset dana. Ipak, mi i tada nudimo solidan kvalitet. Mi ne zaostajemo u odnosu na Zapad kada je riječ o kvalitetu, a mogu reći i da prednjačimo kada je riječ o estetici, jer Zapadni standardi ne odgovaraju našoj populaciji koja ima sitnije zube i želi drugačiji zubni niz, pa su naši tehničari i stomatolozi mnogo bliži onome što ljudi kod nas žele.
Kakvo je stanje kada govorimo o opremljenosti i materijalima koji se koriste na Zapadu i u našoj zemlji? Da li se to može uporediti?
Naravno, na Zapadu su ordinacije mnogo opremljenije, ali i mi pratimo taj trend. Naše laboratorije za zubnu tehniku su opremljene jednako dobro kao one na Zapadu. Sa duge strane, uz neke olakšice u opremanju ordinacija savremenim mašinama mi kao stomatolozi, ali i sama struka bili bi na velikom dobitku. Na taj način dobili bi smo mnogo veći kvalitet usluga koje su deset i više puta niže u odnosu na Zapad, a mi kupujemo i koristimo iste materijale koji se koriste na Zapadu. Mislim da bi tu država mogla da odigra jednu značajnu ulogu kako bi se zdravstveni, a posebno dentalni turizam mogao ojačati. Samo kroz moju ordinaciju tokom ta dva ljetnja mjeseca prođe veliki broj turista koji su imućni i koji ostavljaju velike količine novca u Crnu Goru.
Da li onda mislite da bi i sjeverna regija mogla da bude jedna od uzdanica crnogorskog dentalnog turizma?
Problem kod turizma u gornjem polimlju je taj što najveći broj tih turista dolazi u svoj rodni kraj gdje ima mnogo rodbine kod kojih su smješteni i onda ne ulaze u statistiku. Na taj način se ne može uvidjeti direktni uticaj na ekonomiju, odnosno izbrojati novac koji oni ostavljaju kada dođu u Crnu Goru. To stvara jedan privid da tamo nema turizma i da u njega ne treba ulagati. Ono što je takođe važno je navići te naše ljude da dovode i svoju djecu kako bi i kod njih ostala navika da dolaze u rodne krajeve, a samim tim i doprinose ekonomskom razvoju.
Meni je žao što se dešava toliki odliv jer nam odlaze oni najbolji u koje smo mi uložili zdravstvene, edukativne, vaspitne i sve ostale napore, ali zbog nedostatska posla oni bivaju prinuđeni da odlaze na Zapad gdje ih, vejrujte, čekaju raširenih ruku. Svi ti mladi ljudi postanu uspješni biznismeni u SAD-u, Njemačkoj, Austriji, Švajcarskoj, a ne mogu se ostvariti u svojoj zemlji – što je jedan paradoks. Dakle, najveći patriotizam trenutno bi bio da se spriječi odlazak tih mladih ljudi kako bi svi segmenti društva i sve industrije, a tu mislim i na stomatologiju, prosperirale. Tada bi naša djeca mogla da se edukuju na Zapadu i onda se vrate ovdje sa novim znanjima i iskustvima – mogućnosti su u tom smislu beskrajne.
Da li mislite da bi za razvijanje dentalnog turizma bilo da se vi kao stomatolozi udružite, ili bi tu od ključnog značaja mogla biti pomoć države, Komore ili nekih strukovnih udruženja. Gdje vi vi vidte prstor za jači poticaj?
Ljudi kao ja su se organizovali da mogu pružati uslugu polivalentno – od preventive, do protetskih restauracija. To nije lako, ali mi smo na to bili prinuđeni. Međutim, ako pričamo o organizovanom djelovanju, mislim da bi tu morala da se uključi Vlada kroz ministarstvo turizma. Dalje neophodno je uključivanje i banaka koje bi to finansirale, a na kraju da se uvežu hoteli i naša ponuda. U tome je najmanji problem kako ćemo se mi organizovati da pružamo usluge i da li ćemo se predstaviti individualno ili kroz neke poliklinike – mada ja smatram da bi kao poliklinike imali veću šansu.
Ono što je najvažnije od svega je da damo garancije za svoj rad, a to ćemo uraditi tako tšo ćemo se približiti standardima Zapada. Naš problem je što sve te standard i kvalitet usluga moramo obezbijediti za višestruko niže cijene usluge.
