Stomatologija je svakako jedna od grana medicine koja brzo napreduje i prilagođava se u skladu s razvojem modernih tehnologija, tako da je i digitalna fotografija veoma brzo pronašla svoje mjesto u svakodnevnoj praksi. Digitalna fotografija prevazišla je neke od problema tradicionalne fotografije time što je omogućila trenutno dobijanje slike i mogućnosti lake obrade fotografije. Međutim, nisu razriješeni osnovni problemi kao što su komplikovanost korišćenja nespecijalizovanih aparata, neophodnost velike količine dodatne opreme kako bi se postigao kvalitetan snimak i potreba za dobrim poznavanjem tehnologije i teorije fotografije.
Snimanje adekvatne i kvalitetne fotografije u stomatologiji najčešće nije jednostavan zadatak. Prije svega, treba imati u vidu specifične uslove u usnoj duplji kao što su relativno skučen prostor, pokretljivost usana i jezika, neadekvatno osvetljenje, otežana preglednost i dostupnost određenih anatomskomorfoloških struktura i reflektivnost sloja pljuvačke koji najčešće oblaže oralnu sluzokožu i zube.
Kako bi dobili adekvatne intraoralne snimke, stomatolozi su godinama samostalno modifikovali sopstvene fotoaparate, dodajući objektive različite osetljivosti i različite bliceve, što je rezultovalo kvalitetnijom fotografijom, ali na uštrb lakoće rukovanja i vremena neophodnog za snimanje. Takođe, snimanje dobre oralne fotografije zahtijevalo je odlično poznavanje teorije i tehnike fotografisanja. Komercijalni standardni fotografski aparati zbog niza dodataka kao što su makroobjektivi i blicevi veoma su teški i gotovo je nemoguće koristiti ih samo jednom rukom. Zato je najčešće neophodno prekidati terapijski postupak radi fotografisanja ili zatražiti pomoć asistenta. Pacijent u toj fazi rada mora da ostane miran dok stomatolog podesi parametre fotografisanja, odgovarajuću količinu osvetljenja blica i odgovarajući fokus, što svakako predstavlja problem, naročito ukoliko se u ustima nalaze koferdam, instrumenti, matrice ili druga strana tijela.
Uzimajući u obzir specifičan način fotografisanja usne duplje, očigledno je da na tržištu postoji potreba za specijalizovanim digitalnim fotoaparatom koji će na pravi način odgovoriti ovom izazovu i svojim tehničkim karakteristikama omogućiti jednostavno i lako fotografisanje kojim bi se dobile visokokvalitetne intraoralnie i ekstraoralne fotografije. Japanska kompanija Shofu je tržištu ponudila jedan ovakav proizvod, u vidu specijalizovane EyeSpecial C-II smart digitalne kamere, koja je dizajnirana isključivo za upotrebu u stomatologiji.
EyeSpecial C-II smart digitalna kamera
Kod EyeSpecial C-II smart digitalne kamere, navedeni izazovi riješeni su smanjenjem težine na 550 g čime je omogućeno jednostavno rukovanje jednom rukom bez značajnog usporavanja terapijskog postupka. Jednostavnost korišćenja, uz malu masu samog fotoaparata, obezbijeđena je i velikim LCD ekranom, dimenzija 3,5 inča osetljivim na dodir (touchscreen), kojim se lako manipuliše i biraju opcije iz menija. Displej poseduje intergrisanu mrežu radi lakšeg centriranja i orijentacije fotografije. Rad je komforan, a ekran lako i brzo reaguje čak i na dodir prsta u rukavicama.
Sam kvalitet obezbeđen je funkcioniosanjem aparata tako da omogućava snimanje tek kada se automatski slože svi parametri kvalitetne fotografije, to jest, tek kada aparat konstatuje da je i osvetljenje i oštrina željenog segmenta odgovarajuća.
Osvetljavanje usne duplje još jedan je izazov za stomatologa koji se bavi dentalnom fotografijom. Većina standardnih fotoaparata nije dizajnirana da fotografiše i na vjeran način prenese detalje važne za stomatologa. Standardni komercijalni ili profesionalni aparati najčešće koriste osvetljenje koje dolazi iz jedne tačke tzv. point light, pogodno za snimanje panoramskih fotografija, ali u uslovima usne duplje dolazi do stvaranja neželjenih senki i kontrasta čime se umanjuje oštrina i kvalitet intraoralnih snimaka. Multifokalna svetla ring bliceva donijela su određena poboljšanja, ali i značajno otežala same aparate. Dodatni problem javlja se kod upotrebe intraoralnih ogledala, jer se stvara neželjeni efekat odbljesaka koji značajno umanjuje kvalitet i preglednost fotografije.
EyeSpecial C-II dentalna kamera ima kompaktni sistem osvetljenja koji diodnim blicem velike snage omogućava kontrolisano i izuzetno osvetljenje željene regije u zavisnosti od izabranog režima rada i željene „širine slike“. Na ovaj način moguće je podešavanje nivoa i ugla osvetljenosti slike, čime se izbegavaju neželjene senke i kontrasti. Kvalitetno osvetljenje polja fotografisanja postignuto je sa četiri makro-LED lampe postavljene simetrično oko sočiva, kao i sa spoljašnjim i unutrašnjim blicem lokalizovanim s obe strane sočiva, što omogućava pravilno i ravnomerno osvetljavanje usne duplje.
EyeSpecial C-II smart digitalne kamere poseduje poseban „miror mode“ namijenjen upravo fotografisanju uz upotrebu ogledala, pri čemu se na efektan način upravo „ubija“ odbljesak blica i dobija kvalitetna i efektna fotografija izuzetne oštrine.
Kako bi se postigla oštrina i izbjegao „sindrom drhtavih ruku” gde se zbog nedostatka adekvatne stabilizacije fotoaparata gubi na kvalitetu i oštrini fotografije, stomatolog koji koristi fotoaparat najčešće mora kompletno da zaustavi rad i da s obe ruke uzme aparat, desterilišući na taj način rukavice i pauzirajući sam tretman. EyeSpecial C-II smart zbog posedovanja ugrađenih slike i delimičnog automatskog fokusa, obezbeđuje kontinuitet u radu ali i odličan kvalitet fotografije.
Ono što je japanska firma Shofu spakovala u foto-aparat namijenjen stomatolozima može da zadovolji i najzahtevnije zaljubljenike u dentalnu fotogra fiju. EyeSpecial C-II smart digitalna kamera ima mogućnost fotografisanja rezolucije do 12 megapiksela, uz 5x optički zum. Uz korišćenje dodatnog 49mm sočiva za slikanje fotografija iz blizine dobija se izrazita oštrina bez gubitka detalja, a ugrađeni infracrveni, UV i anti-reflection filteri uz naprednu tehnologiju automatskog fokusa omogućavaju prirodan izgled boja oralnih tkiva.
Programiranje različitih načina fotografisanja, karakterističnih za rad u stomatološkoj ordinaciji: fotografisanje hirurških intervencija, fotografisanje procesa bijeljenja zuba, fotografisanje uz korišćenje neodgovarajućeg svijetla, fotografisanje uz korišćenje ogledala i ekartera, fotografisanje finih detalja u “tele-macro” modu.
Snimanje i manipulacija fotografijama je olakšana sa Sure – File softverskim sistemom, koji sortira fotografije po pacijentima, čak i kada se snima u više sesija, a aparat može da sačuva oko 350 fotografija snimljenih u najvišoj rezoluciji. Aparat posjeduje mogućnost pravljenja različite veličine fotografija u visokoj rezoluciji i njihov jednostavan prenos s fotoaparata na druge digitalne medije, kao što su laptop kompjuter, tablet ili smartphone preko Eye-Fi wire – less memory kartice.
Ne bez značaja je i činjenica da je ovaj aparat „otporan“ na uslove rada u stomatološkoj ordinaciji, prvenstveno na vodu, hemikalije i blaže udarce i može se brisati preparatima na bazi etanola.
Uzimajući sve navedeno u obzir, digitalna fotografija bi trebalo da postane sastavni dio standardne stomatološke opreme i nezaobilazni alat kako u dijagnostičkim, tako i u terapijskim procedurama. Na kraju, pravi ukras svake fotografije je lijep osmjeh, a lijep osjmeh je upravo područje dejlatnosti stomatologije.
Sve u svemu, upotrebom EyeSpecial C-II digitalne kamere tehnološki je prevaziđena potreba za izuzetnim poznavanjem teorije fotografije da bi se dobila fotografija visokih performansi. Zaljubljenicima u dentalnu fotografiju otvorena su vrata za eksperimentisanje u kombinovanju naprednim tehnološkim inovacijama. Ipak, izuzetnost leži u tome da ovaj kompaktni, specijalizovani aparat nije samo gedžet u ordinaciji, već istinska pomoć u svakodnevnom radu koju može da koristi svaki stomatolog kako bi svoju praksu podigao na viši nivo.
Autori: prof. dr Dejan Marković, dr Dušan Kosanović (Stomatološki fakultet Univerziteta u Beogradu)
